Drodzy Rodacy!
Sienkiewiczowski bohater Wawrzyn Toporek z noweli „Za chlebem”, który podjął ważną życiową decyzję o emigracji, unaocznił los wielu pokoleń Polaków.
Nasze położenie geograficzne i uwarunkowania polityczne, jak też wynikająca z tego sytuacja ekonomiczna sprawiały, że na przestrzeni wieków byliśmy niejako zmuszani do emigracji (dzisiaj zjawisko to można nazywać migracją).
Nasz naród wśród współbraci Europejczyków odróżniało wszak to, że doświadczył dwóch nurtów procesów emigracyjnych – tego „za chlebem”, kiedy ludzi do opuszczenia stron rodzinnych skłaniała bieda, i tej politycznej, popowstaniowej, kiedy po krwawych porażkach walk wyzwoleńczych przeciwko zaborcom rodacy opuszczali Polskę, Insurekcją Kościuszkowską poczynając, a wprowadzeniem stanu wojennego po zrywie „Solidarności” kończąc. Mimo wszystko starali się zachować na obczyźnie język, a gdy po stuleciach go już tracili, pozostawali nadal wierni wierze, tradycjom i kulturze.
Wielki wpływ na zachowanie tożsamości narodowej stale mieli wielcy Polacy, potrafiący przyczyniać się do rozkwitu krajów zamieszkania, rozsławiając zarazem imię Polski i Polaka (przykładem tu niech posłużą Pułaski i Kościuszko), jak też nasi wybitni twórcy, którzy pozostając na obczyźnie podtrzymywali ducha narodu, kultywowali język, kulturę, tradycje. Chopin, Mickiewicz, Norwid byli tymi, kto poruszał serca i sumienia rodaków na obcej ziemi, przypominał, że „Ojczyzna – to wielki zbiorowy obowiązek”.
Do umacniania uczuć patriotycznych znacznie przyczynili się ponadto znakomici pozytywiści, ukazując moc ducha i potrzebę jego utrzymania, świadomość własnych korzeni, zachowanie mowy ojczystej. Sienkiewiczowski Latarnik stanowi portret tych, kto na przekór losowi, oderwany od wszystkiego, co polskie, uparcie starał się zachować język przodków.
W zachowaniu tożsamości i świadomości bycia Polakiem pomagała nam chlubna historia, służąca kolejnym pokoleniom przykładem stawania w obronie ojczyzny bądź też jej racji stanu. To dzięki temu po przeszło wiekowej niewoli wolna, niepodległa Polska mogła się odrodzić na gruzach trzech mocarstw, a rodacy rozsiani po świecie przyczynili się do ugruntowania idei jej niepodległości w świecie.
Niestety, po pełnym entuzjazmu dwudziestoleciu międzywojennym budowania niepodległego kraju ponownie staliśmy się zakładnikami historii, płacąc ofiarą własnego życia za walkę o wolną Polskę na wszystkich frontach, wyzwalając obcą ziemię zdążać do Polski. By doznać tu goryczy zdrady, przez co po raz kolejny być skazanymi na emigrację, a w wolnym świecie tworzyć duchową Polskę, czego dowodem – drugi obieg w literaturze i sztuce.
Po drugiej wojnie światowej, kiedy Kresy Wschodnie RP pozostały poza jej granicami, zaistniało nowe zjawisko – Polaków, którzy nigdy nie opuszczając swojej Ojczyzny stali się obywatelami innych państw. A wbrew nieraz okrutnej rzeczywistości potrafili służyć przykładem wierności trwania przy ojczystym języku, kulturze, religii oraz tradycjach dowodząc, że żadne przesuwanie granic ani przemoc polityczna nie potrafi zniszczyć naszej świadomości, jak też ducha, ukształtowanego na chlubnej historii, przykładzie przodków. To przecież oni na terenach, „gdzie się spotyka z zachodem wschód”, w ciągu wieków warowali przy polskości. Co więcej: w nowej rzeczywistości geopolitycznej potrafili nie tylko wytrwać, ale też rozwijać i tworzyć współczesną polską kulturę na tych ziemiach, przyczyniać się do wzbogacania dorobku nowych krajów zamieszkania.
W wieku XX Polskę spotkało kolejne wyzwanie – ruch „Solidarności”, a co za tym idzie – nowa rzesza emigracji. To właśnie ona, podobnie jak przed stuleciem, po raz kolejny przyszła z pomocą Macierzy w walce o odzyskanie suwerenności, stając się filarem wspierającym procesy zmian ustrojowych w Polsce.
Emigranci – potomkowie tych, co opuścili kraj przed dziesiątkami lat, wierni ojczyźnie przodków, tradycjom umiłowania wolności i kultu Niepodległej, po raz kolejny dowiedli, że dla nich Ojczyzna – to wielki zbiorowy obowiązek; niech nawet ta, znana jedynie z mapy. Dzięki potężnej sile ducha emigracji po upływie pół wieku do wolnej Polski mogły powrócić regalia prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie. Honor i tradycja zostały więc uszanowane.
Czy nowe pokolenia polskich migrantów potrafią wzorem poprzedników uchronić polskość nie tylko w sercu, ale też w świadomości? Czy aby zdołają zachować język, przywiązanie do tradycji, do kultury? Pomimo rozlegających się czasem pesymistycznych prognoz warto wierzyć w optymistyczny bieg przyszłych dziejów i polskich losów. Zważywszy nasze głęboko zakorzenione tradycje i imponujący dorobek polskiej kultury, chce się wierzyć w skuteczność polityki wobec Polonii i Polaków za granicą.
Jak dowodzą minione stulecia, mieszkający poza granicami Polski rodacy, pomni chlubnych tradycji, mogą stanowić ważny element pomyślnego rozwoju Ojczyzny i Macierzy, kształtowania ich dobrego wizerunku i działań na rzecz polskiej racji stanu w państwach zamieszkania.
20 milionów rozsianych po świecie bratnich serc bije w jednym rytmie! Ten rytm po prostu należy… słyszeć.
Dlatego w tym miejscu, w Sejmie Rzeczypospolitej Polskiej, gorąca prośba o przyjęcie ustawy o Polonii i Polakach za granicą.
Dziękuję.
